VCCI: Xác định chủ thể xử phạt vi phạm kinh doanh đa cấp chưa phù hợp

VCCI đề nghị Ban soạn thảo bỏ quy định này tại điểm a khoản 2 Điều 36 Dự thảo.

Hành vi bị xử phạt chưa phù hợp

Dự thảo quy định xử phạt đối với cá nhân có hành vi “không tuân thủ hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp” (điểm a khoản 2 Điều 36 sửa đổi).

Theo VCCI, quy định xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi này là chưa phù hợp bởi về mặt pháp lý thì mối quan hệ giữa cá nhân và doanh nghiệp là quan hệ hợp đồng (được xác lập trên cơ sở hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp giữa hai bên). Do đó, vi phạm hợp đồng, nếu xảy ra, phải được xử lý theo các biện pháp quy định tại pháp luật về hợp đồng và hệ thống pháp luật tư.

“Trong mối quan hệ với Nhà nước, hành vi không tuân thủ hợp đồng của cá nhân không tác động đến lợi ích công cộng nào. Do đó xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi này là chưa phù hợp với bản chất của hoạt động xử lý vi phạm hành chính”, VCCI nhấn mạnh.

Để đảm bảo tính hợp lý và thống nhất trong hệ thống pháp luật, VCCI đề nghị Ban soạn thảo bỏ quy định này tại điểm a khoản 2 Điều 36 Dự thảo.

Bên cạnh đó, tại Khoản 3 Điều 36 (sửa đổi) xử phạt hành vi “cung cấp thông tin không đầy đủ, trung thực khi giới thiệu về doanh nghiệp bán hàng đa cấp, hàng hóa kinh doanh theo phương thức đa cấp, kế hoạch trả thưởng và quy tắc hoạt động của doanh nghiệp bán hàng đa cấp” với khung từ “25.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng”. Trong khi đó, tại Khoản 4 Điều 36 (sửa đổi) xử phạt hành vi “cung cấp thông tin gian dối hoặc gây nhầm lẫn về lợi ích của việc tham gia bán hàng đa cấp, tính năng, công dụng của hàng hóa, hoạt động của doanh nghiệp bán hàng đa cấp” với khung từ “40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng”.

Theo VCCI, cả hai hành vi trên đều có chung tính chất là cung cấp thông tin không trung thực khi giới thiệu về hàng hóa, hoạt động của doanh nghiệp bán hàng đa cấp. Điều đó sẽ dẫn tới tình trạng, cùng hành vi nhưng bị xử lý theo hai khung xử phạt hoàn toàn khác nhau. Do đó, VCCI đề nghị Ban soạn thảo điều chỉnh lại quy định theo hướng bỏ một trong hai hành vi trên.

Ngoài ra, tại Điểm e khoản 4 Điều 36 (sửa đổi) quy định xử phạt đối với cá nhân có hành vi “kinh doanh theo phương thức đa cấp, tổ chức hội nghị, hội thảo, đào tạo, giới thiệu về hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp của mình hoặc của tổ chức, cá nhân khác khi chưa được cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác”.

VCCI cho rằng, Dự thảo quy định xử phạt đối với cá nhân có hành vi trên là chưa hợp lý, bởi vì theo quy định tại Dự thảo Nghị định về quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp (phiên bản gửi kèm Dự thảo, sau đây gọi tắt là Nghị định bán hàng đa cấp) thì Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp được cấp cho “doanh nghiệp”. Hành vi trên là do doanh nghiệp thực hiện mà không phải là cá nhân. Nếu xác định chủ thể thực hiện hành vi là “cá nhân” là chưa phù hợp. Do đó, VCCI đề nghị bỏ quy định tại điểm e khoản 4 Điều 36 của Dự thảo.

Hành vi không tương xứng với khung xử phạt

Theo quy định tại điểm c khoản 5 Điều 36 (sửa đổi) thì hành vi “không thực hiện thủ tục đề nghị cấp lại giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp trong trường hợp pháp luật quy định” bị xử phạt từ 50.000.000 đồng đến 60.000.000 đồng.

Trong khi đó, theo quy định tại Điều 13 Nghị định về bán hàng đa cấp thì doanh nghiệp phải thực hiện thủ tục cấp lại giấy chứng nhận khi bị mất, bị rách, bị tiêu hủy. Theo VCCI, trong các trường hợp này, giấy chứng nhận sẽ được cấp lại với nội dung trước khi bị mất, bị rách hay bị tiêu hủy, doanh nghiệp vẫn hoạt động trong phạm vi giấy chứng nhận đã được cấp. Như vậy, dù doanh nghiệp có xin cấp lại hay không thì nội dung hoạt động của doanh nghiệp vẫn không đổi và vẫn là đối tượng đã được cấp giấy chứng nhận. Việc không xin cấp lại chỉ mang tính vi phạm hành chính về mặt thủ tục, còn mức độ tác động/ảnh hưởng/rủi ro đến các quan hệ hành chính khác hoặc các đối tượng có liên quan là không đáng kể, hoặc không thể bằng các hành vi trong cùng khung này và bị phạt ở mức 50.000.000 đồng đến 60.000.000 đồng là quá nặng.

Để đảm bảo tính hợp lý, VCCI đề nghị Ban soạn thảo đưa hành vi này ra khỏi khung phạt tiền quy định tại khoản 5.

Ngoài ra, tại Khoản 9 Điều 36 (sửa đổi) quy định chung về việc áp dụng một hoặc một số hình thức xử phạt bổ sung và biện pháp khắc phục hậu quả đối với các hành vi vi phạm từ khoản 1 – 8 Điều 36 (sửa đổi).

VCCI cho rằng, việc Dự thảo quy định chung các hình thức xử phạt bổ sung, biện pháp khắc phục hậu quả mà không gắn với các hành vi vi phạm cụ thể khiến cho quy định trở nên thiếu minh bạch và có thể gây khó khăn, lạm dụng trong quá trình áp dụng. Lý do là không phải hành vi vi phạm nào quy định từ khoản 1 – 8 cũng có thể áp dụng các hình thức xử phạt bổ sung/khắc phục hậu quả quy định tại khoản 9.

“Ban soạn thảo nên sửa đổi quy định tại khoản 9 Điều 36 (sửa đổi) theo hướng quy định cụ thể hình thức xử phạt bổ sung và biện pháp khắc phục hậu quả nào gắn với hành vi vi phạm nào”, VCCI đề nghị.